Archive for urtarrila 2009
gomuta
Posted on: urtarrila 21, 2009
- In: G
- Utzi erantzun bat
iz. (B) 1. Gogoa, oroimena. Gomutara etorri. 2. Oroitzapena. Gomuta honek beldurrez betetzen zaitu. Zure gomuta saminagoa bihotz eneko kuttuna.
Sinonimoak: gogorapen, oroitzapen, birgogorapen, oroipen, oroitze, akordu, gogo.
Etzaulki trakets hark Gerra Handian anbulantzia gidari jardun zueneko gomuta dakarkio burura. [Neguko zirkua, Harkaitz Cano]
sarrakio
Posted on: urtarrila 20, 2009
- In: S
- 2 Comments
iz. Ikara, izua. Sarrakioa sartu.
Sinonimoak: izu, izudura, beldur-ikara, izulaborri, laborri, zukurutz.
Ez nintzen neure buruaren jabe, sarrakio zorrotz batek urraturik neukan barrena, aztoratuta nengoen eta zainak airean nituela, gizon haren mende ikusten bainuen neure burua. [Argizariaren egunak, Anjel Lertxundi]
kinada
Posted on: urtarrila 19, 2009
- In: K
- Utzi erantzun bat
iz. Estimulua; kinatzeko ekintza eta horren ondorioa.
Sinonimoak: (1) zirikada, narritamendu, uxada, pizgarri, estimulu, eragingarri, bultzagarri, ziriketa (2) bultzada, bulkada, inpultsu.
Ikasleentzako kinadak eta interes handiko lan giroa sorrarazten ditu, non lan taldea zein lankidetza eta erantzukizuna bere gain hartzea sustatzen baitu. [Hezkuntza teknologikoaren aldeko adierazpena]
azpisuge
Posted on: urtarrila 18, 2009
- In: A
- Utzi erantzun bat
izond. Saldukeriak egiten dituenari esaten zaion irain-hitza.
Sinonimoak: azpikari, azpijale, azpizapo, doilor, putrus, zirtzil, zital, ziztrin, makur, maltzur, donge, gizatxar, bilau, etoi, traidore.
Beti gaizkia nola egin pentsatzen ari denari, “azpisuge“ deitzen diote. [ Elizen arteko Biblia, ASKOREN ARTEAN]
Ez gara hona Sauron azpisuge eta madarikatuarekin hitzak alferrikaltzera etorri, eta are gutxiago bere esklaboetako batekin. [Eraztunen Jauna III, J.R.R. Tolkien / Agustin Otsoa]
haatik
Posted on: urtarrila 17, 2009
- In: H
- Utzi erantzun bat
lok. Hala ere, hala eta guztiz. Idazlan gehienak erdarazkoak ditu; hiruzpalau, haatik, euskaraz. Ilunbe beltzen artean haatik, agertu zitzaigun argia.
Sinonimoak: hala ere, alabaina, ordea, ostera, aldiz, hala eta guztiz ere, horratik, aitzitik, bizkitartean, bien bitartean, hargatik, dena den, nolanahi ere, edozein modutan, guztiarekin ere.
Ezen, koleratsu eta oldarkor ez naizen arren, badiat haatik neure baitan zerbait arriskutsua, kontu egitea hobe hukeena. [Hamlet, William Shakesperare / Juan Garzia]
zikiratu
Posted on: urtarrila 16, 2009
- In: Z
- Utzi erantzun bat
du ad. Ugal-organoak erauzi edo ugaltzeko ahalmenik gabe utzi, bereziki animalienak.
Sinonimoak: irendu, irantzi
Mozorro hori, ordea, kaltea besterik ez da azken batean: sinetsi egin dugu, sinetsarazi egin digute maitasuna badena, eta horren bitartez mugatu, murriztu, ia-ia zikiratu ere egin gaituzte, gorputzaren adierazpen natural horretarako; hor nengoen ni adibidetarako: hamazazpi urteak bete berriak eta oraindik ere beste inoren txitxiak zer gustu zuen probatu gabe. [Nerabearen biluzia, Xabier Mendiguren Elizegi]
hobari
Posted on: urtarrila 15, 2009
- In: H
- Utzi erantzun bat
iz. 1. Onura, nork bere ondasunetan edo egoeran izaten duen hobekuntza. Langileek orain arte lortu dituzten hobariak. 2. Etekina, irabazia. Nire dirua hobariekin jasotzeko. 3. Oparia. 4. EKON. Enpresak salmentak sustatzeko bezeroei eskaintzen dien deskontua edo zenbateko beraren truke ematen duen salgai-gehigarria.
Sinonimoak: (1) abantaila, onura, probetxu, irabazte (2) etekin, dohain, irabazi, mozkin, korritu, ekoizpen, produktu (3) sari, lansari (4) opari, erregalu, esku-erakutsi, bezuza, emari, emaitza (5) bonifikazio
Gerenteak bidaia hori saltzaile hoberenari sari gisa eskaintzeko asmoa jakinarazi zigunean, gainerakook – saltzaile hoberenaren iritziaren aurka, noski – saritua zozketa bidez aukeratzea litzatekeela zuzenena erantzun genion, gehien saltzen zuenak bazuelako nahiko suerte ona, hain zuzen ere asko saltzeagatik jasotzen zituen komisio, hobari eta gainerakoekin. [Gorde nazazu lurpean, Ramon Saizarbitoria]
atzendu
Posted on: urtarrila 14, 2009
- In: A
- Utzi erantzun bat
da/du ad. Ahaztu, eta bereziki ahaztuxe izan. Euskara atzendurik zuen, nahiz ez erabat ahazturik.
Sinonimoak: (1) ahaztu, ahantzi (2) utzi, baztertu.
Ez dut inolako beldurrik baieztatzeko gizakiaren esku utzi dituen aztarnek eragin bizia eta handia, atzendu ezin den horietakoa, izango dutela ondoko belaunaldi guztietan. [XX. mendearen argi-itzalak, Pello Salaburu]
ahitu
Posted on: urtarrila 13, 2009
- In: A
- Utzi erantzun bat
da/du ad. 1. Bukatu, agortu. Ura ahitu zaie. 2. (hed.) Ahuldu, akitu (giza indar edo kemenari buruz). Indarrak ahitu zaizkio.
Sinonimoak: (1) agortu, amaitu, bukatu, iraungi, konplitu (2) gastatu, higatu (3) erre, irazi, irion (4) indargabetu, jota utzi, jota geratu.
“Bakarrik zaude” esan nion neure buruari beste behin, malkoak ahitu zitzaizkidanean, eta gauza asko nuela egiteko, gero. [Gorde nazazu lurpean, Ramon Saizarbitoria]
sastada
Posted on: urtarrila 12, 2009
- In: S
- Utzi erantzun bat
iz. Orratzez nahiz bestelako tresna sarkorrez egindako zauria.
Sinonimoak: zizta, ziztada, sastako, zimiko, zirikada, kroskada, sablada, zulakada, zulaketa, labainkada, labankada.
Haren hortzen sastada sentitu nahi zuen lepoan, hilezkortasuna eskuratu, eta jendearen odol gorriaz ezpainak margotu.[Korapiloak, Jasone Osoro]
Gaurko hitza 
Azken iruzkinak